Τετάρτη 30 Οκτωβρίου 2013

Ένα μελίσσι στο σχολείο μας


Την Πέμπτη 24/10 είχαμε τη χαρά να φιλοξενήσουμε στο σχολείο μας, στα πλαίσια του προγράμματος "Το νησί μου, ένα καράβι που ταξιδεύει στο χρόνο", τον κ. Μάρκο Αλιμπράντη αντιπρόεδρο του Μελισσοκομικού Συλλόγου της Πάρου. Ο κ. Αλιμπράντης ήρθε με μεγάλη χαρά φέρνοντας μάλιστα μαζί του μια τεχνητή κυψέλη, κατασκευασμένη από διάφανο υλικό, έτσι ώστε να μπορεί να διακρίνει κανείς τον πληθυσμό των 2.000 μελισσών που ζούσαν εκεί. Η παρουσία του κ. Αλιμπράντη σε όλες τις τάξεις του σχολείου μας εξελίχθηκε σε ένα καλά οργανωμένο μάθημα μελισσοκομίας, μιας και εκτός από την τεχνητή κυψέλη που παρουσίασε, μίλησε με απλό και κατανοητό τρόπο για τον κόσμο των μελισσών και της κυψέλης κρατώντας αμείωτο το ενδιαφέρον των παιδιών, απάντησε με υπομονή σε όλες τις απορίες τους και στο τέλος έδωσε συνέντευξη σε δύο μαθητές του σχολείου μας.











Ας δούμε παρακάτω τι μάθαμε από τον κ. Αλιμπράντη.

Προϊόντα που σχετίζονται με τις μέλισσες

α) Το μέλι: Οι μέλισσες αφού μαζέψουν το νέκταρ από τα άνθη το μεταφέρουν στην κυψέλη, το τοποθετούν στα κελιά και με τη βοήθεια των ενζύμων από το σώμα των μελισσών παράγεται το μέλι.
β) Η γύρη: Τη γύρη τη συλλέγουν οι μέλισσες από τα λουλούδια και την τοποθετούν στα κελιά. Η γύρη είναι απαραίτητη τροφή για τις μέλισσες αλλά αποτελεί και από τις πιο πλούσιες θρεπτικά τροφές  για τον άνθρωπο.

Μέλι
Γύρη












γ) Ο βασιλικός πολτός: Οι μέλισσες αφού καταναλώσουν μέλι και γύρη παράγουν με τη βοήθεια ειδικών αδένων που έχουν στο κεφάλι τους τον βασιλικό πολτό, που αποτελεί την κύρια τροφή της βασίλισσας.
δ) Το κερί: Είναι μια λιπαρή ουσία που παράγουν οι μέλισσες με τη βοήθεια ειδικών αδένων που βρίσκονται στην κοιλιά των νεαρών εργατριών.

Βασιλικός πολτός

Κερί









Πρόπολη



ε) Η πρόπολη: Οι μέλισσες συλλέγουν κάποια υγρά (ρητίνες) που παράγουν ορισμένα φυτά, όπως το πεύκο, ο ευκάλυπτος κ.α. τα επεξεργάζονται στο στομάχι τους και παράγουν την πρόπολη. Η πρόπολη έχει διάφορες χρήσεις μέσα σε μια κυψέλη. Κατ' αρχήν μπορεί να παίξει το ρόλο του φυσικού αντιβιοτικού. Είναι δηλαδή μέσο απολύμανσης της κυψέλης. Ο κ. Αλιμπράντης μας είπε ότι το καθαρότερο περιβάλλον που μπορεί να συναντήσει κάποιος πέρα από το χώρο ενός χειρουργείου είναι μια κυψέλη. Επίσης η πρόπολη μπορεί να χρησιμέψει σαν μέσο μόνωσης της κυψέλης, για κλείσιμο ρωγμών κτλ. Τέλος οι μέλισσες με την πρόπολη ταριχεύουν τους εισβολείς (ποντίκια, σαμιαμίδια) που έχουν σκοτώσει προκειμένου να μην μολύνουν το περιβάλλον τους.

 









Το μελίσσι.

Τα μελίσσια είναι εξαιρετικά οργανωμένες κοινωνίες από τις οποίες οι άνθρωποι έχουν πάρα πολλά να ζηλέψουν. Ο πληθυσμός του μελισσιού χωρίζεται σε τρεις κατηγορίες: τη βασίλισσα, τις εργάτριες και τους κηφήνες.



Οι κηφήνες: Οι κηφήνες είναι οι αρσενικές μέλισσες που μοναδικό ρόλο έχουν την γονιμοποίηση της βασίλισσας.
Οι εργάτριες: Η ζωή μιας εργάτριας διαρκεί ανάλογα με το πόση δουλειά έχει να κάνει. Μια μέλισσα που γεννιέται σε περίοδο μεγάλης ανθοφορίας π.χ.  από το τέλος Φεβρουαρίου μέχρι το τέλος Οκτωβρίου διαρκεί 25-35 μέρες. Οι μέλισσες που γεννιούνται από τις αρχές Νοεμβρίου μέχρι τα τέλη Ιανουαρίου ζουν γύρω στις 150 μέρες. Κάθε μέλισσα ξέρει ακριβώς τι πρέπει να κάνει. Από τη στιγμή που θα βγει από το κελί μέχρι την 7η-8η μέρα είναι ακμαία και γίνεται παραμάνα. Ταΐζει δηλαδή τις μικρές μέλισσες εργάτριες. Από την 9η μέρα οι μέλισσες αρχίζουν να κάνουν τις πρώτες αναγνωριστικές πτήσεις έξω από την κυψέλη. Μέχρι τη 15η μέρα γίνονται ήδη συλλέκτριες, μαζεύουν δηλαδή γύρη και ρητινώδεις ουσίες.  Μετά τις 20 μέρες χωρίζονται. Οι μισές γίνονται καθαρίστριες και οι άλλες μισές φρουροί της κυψέλης. Οι καθαρίστριες καθαρίζουν το κάτω μέρος της κυψέλης και τα κελιά για να πάει η βασίλισσα να γεννήσει το καινούριο αβγό.
Η βασίλισσα: Η βασίλισσα ζει 3-5 χρόνια. Είναι ο απόλυτος κυρίαρχος της κυψέλης. Τρέφεται με βασιλικό πολτό, γεννάει, "δίνει εντολές" και ελέγχει την καθαριότητα των κελιών. Η βασίλισσα γεννάει τα αβγά της μέσα στα απολυμασμένα από τις εργάτριες κελιά. Μετά από τρεις μέρες το αβγό σπάει και βγαίνει ένα μικρό σκουληκάκι που το λένε προνύμφη. Τις πρώτες μέρες το ταΐζουν βασιλικό πολτό και λίγο μέλι. Τις επόμενες μέρες το ταΐζουν γύρη και μέλι. Από τον πληθυσμό αυτό θα προκύψουν οι καινούριες εργάτριες. Το χειμώνα η βασίλισσα δε γεννάει πολύ γιατί δεν έρχονται τροφές απ' έξω.

Ανατομία της μέλισσας.










Το σώμα της μέλισσας αποτελείται από τρία μέρη: το κεφάλι , το θώρακα και την κοιλιά, συνολικού μήκους 1,5 εκ., περίπου. Στο κεφάλι της έχει δεξιά και αριστερά δύο μεγάλα  μάτια , που αποτελούνται από 13.000 περίπου μικρά μάτια το καθένα και έτσι έχει τη δυνατότητα να βλέπει ταυτόχρονα μπροστά , πίσω, πάνω και κάτω. Στο κέντρο του κεφαλιού της έχει ακόμα τρία απλά μάτια, που σχηματίζουν τρίγωνο. Έχει δυο κεραίες, που είναι τα όργανα της ακοής και της όσφρησης. Από το θώρακα ξεφυτρώνουν δυο ζευγάρια διάφανα, λεπτά αλλά δυνατά φτερά, σαν μεμβράνη από ζελατίνη, ώστε να μπορεί να πετάξει μακριά για τροφή. Ο κ. Αλιμπράντης μας είπε πώς ακόμα και στους πιο εξειδικευμένους επιστήμονες αεροναυπηγικής είναι ανεξήγητο πως καταφέρνει με τέτοιο σχήμα φτερών να πετάει μια μέλισσα.



Προστασία των μελισσιών.

Θα ήταν μεγάλη παράλειψη να μην σημειώσουμε την αναφορά που έγινε στην καταστροφική για τις μέλισσες χρήση των φυτοφαρμάκων. Τα χημικά φυτοφάρμακα που χρησιμοποιούνται για την άμεση αντιμετώπιση φυτικών ασθενειών μπορεί να αφανίσουν μεγάλους πληθυσμούς εντόμων όπως οι μέλισσες. Σύμφωνα με τον κ. Αλιμπράντη εδώ και δύο χρόνια το 60% του μελισσοκομικού κεφαλαίου του νησιού έχει χαθεί λόγω τον ψεκασμών για το σκαθάρι του φοίνικα.

Μετά το τέλος της παρουσίασης ο κ. Αλιμπράντης παραχώρησε συνέντευξη σε δύο μαθητές του σχολείου μας, τον Μάνο Σκιαδά και τον Γιάννη Καρποδίνη.


                        


                           

Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε θερμά το κ. Αλιμπράντη για την παρουσία του στο σχολείο μας. Ευχαριστούμε επίσης το Σύλλογο Γονέων για την ιδέα πρόσκλησης του μελισσοκόμου. Η συνεισφορά και των δύο  στην προσπάθεια που κάνουμε ώστε να αποκτήσει η μάθηση όσο το δυνατό πιο βιωματικό χαρακτήρα είναι ανεκτίμητη. 

4 σχόλια:

  1. Ένα μεγάλο ευχαριστώ και από εμένα.Πέρασα μαζί με τα παιδιά ένα πολύ όμορφο πρωϊνό που τονίστηκε η προσφορά της μέλισσας στην επικονίαση και η χρήση οικολογικών σκευασμάτων στα φυτά μας που δεν σκοτώνουν τις μέλισσες.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Εύγε στο σύλλογο και τους δασκάλους για την πρωτοβουλία!
    Συγχαρητήρια Μάρκο για την παρουσίαση!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Θα ήταν παράλειψη αν δεν τονίζαμε τη συμβολή του κ. Βασίλη Κουταλίδη, πρόεδρο του Συλλόγου Γονέων, ο οποίος κατασκεύασε την διάφανη κυψέλη αλλά είχε και την πρωτοβουλία πρόσκλησης του μελισσοκόμου στο σχολείο μας. Τον ευχαριστούμε πολύ!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή